Alleen water? Echt niet!

Kinderen van een Tilburgse basisschool mogen alleen nog water mee naar school nemen. De basisschool probeerde al een tijdje om ouders en kinderen meer te leren over gezonde voeding, maar deze aanpak werkte niet voldoende: kinderen namen nog steeds drankjes met veel suikers en koeken mee naar school. Voor de zomervakantie besloot de school daarom dat kinderen geen drankjes of tussendoortjes meer mee naar school mochten nemen. Kinderen die toch iets meenamen, kregen aan het eind van de schooldag het eten of drinken weer mee naar huis inclusief een briefje met uitleg. Ouders protesteerden direct tegen de nieuwe regels. Had de school dit nu kunnen voorkomen?

Waarom ontstaat weerstand?

Wanneer mensen hun gedrag aan moeten passen, ontstaat vaak weerstand. Dit gevoel kan optreden in drie verschillende vormen: reactance, scepticisme en inertia. Wanneer reactance optreedt, hebben mensen het gevoel dat ze van hun vrijheid beroofd worden. Hierdoor vertonen ze recalcitrant gedrag. Bij scepticisme staan mensen kritisch tegenover een boodschap, bron of strategie. Dit sceptische gevoel wordt aangewakkerd als ze het gevoel hebben dat iemand hen probeert te beïnvloeden. Inertia is het best te omschrijven als passiviteit. Mensen zijn inactief en doen niet mee aan de verandering, bijvoorbeeld omdat een eerdere verandering hen niets heeft opgeleverd.

Ouders van de kinderen van de Tilburgse basisschool hadden het idee dat de school de opvoeding van de kinderen overnam. Zij voelden zich beroofd van hun vrijheid en snapten daarnaast niet waarom andere drankjes zo snel werden afgeschreven. In dit geval lijkt sprake te zijn van met name reactance. Hoe had de school reacties van ouders beter kunnen inschatten?

Kennis over weerstand is de eerste stap op weg naar een oplossing

Om goed met weerstand te kunnen omgaan, is het belangrijk om te weten waar die weerstand vandaan komt. In dit geval hadden ouders beter meegenomen kunnen worden in het besluit van de school. Dan waren ze misschien minder snel in opstand gekomen. Door ouders zelf beslissingen te laten nemen, hebben ze het gevoel dat ze worden gehoord en houden ze zelf de regie.

Een andere mogelijkheid die de school toe had kunnen passen, is het verkleinen van het verzoek. De school had bijvoorbeeld kunnen starten met twee ‘waterdagen’ en dit steeds verder uit kunnen breiden. Ook had de school samen met kinderen en ouders presentaties kunnen houden over de voordelen van gezonde voeding waarbij ze zelf argumenten hadden kunnen bedenken en daardoor het nieuwe tussendoortjesbeleid sneller hadden geaccepteerd.

Zo kunnen we nog veel meer ‘routes’ bedenken. Het begint bij het weten waar de weerstand vandaan komt. Daarna kun je oplossingen bedenken die het grootste effect hebben op het nieuwe gedrag. Een gemiste kans dus voor de school.

Bronnen
Knowles en Linn, 2004