Motiveert de motivational quote eigenlijk wel?

Auteur: Tom Schooltink

“Als je lang genoeg leeft, zul je zien dat elke overwinning eens in een nederlaag verandert”. Bepaald geen vrolijk citaat dat The School of Life Amsterdam onlangs plaatste op LinkedIn. Het filosofieinstituut deelde de afgelopen maanden meer zwartgallige uitspraken. Daarmee ageert het tegen ronkende oneliners met als doel mensen back on track te krijgen. Zo simpel is het leven nu eenmaal niet.

“Het probleem met motivational quotes is dat ze ons vaak doen denken dat alles mogelijk is en geweldig zou moeten zijn. En als dat later toch niet zo blijkt te zijn, voelt het alsof we gefaald hebben.” Zo motiveert The School of Life haar micro-kruistocht tegen de quotes van het type ‘diep en lifechanging’. Op de website Ikgastarten.nl wordt de motivational quote heel wat meer waarde toegedicht. “Een goede quote werkt als een mini-coachingsessie. Ze inspireren je als ondernemer om hoog te mikken en groot te dromen.” Dank u wel.

Concert des levens
Een uurtje Facebook is voldoende om te weten dat mensen dol zijn op het delen van oneliners-met-waardevolle-inzichten, met als doel de lezer te inspireren en liever nog zijnof haar leven voorgoed te veranderen. ‘Wat móóói’, zeggen wij thuis altijd smalend als er eentje langskomt. Vaak zijn het platitudes die mijn streven zonder oordeel door het leven te gaan, behoorlijk op de proef stellen. Van het concert des levens had vroeger al niemand een program. Maar beperkte originaliteit en klemmende clichés zijn ondergeschikt aan het effect. Als het werkt, dan werkt het.

Onrealistisch wereldbeeld
Hebben ze een punt bij The School Of Life? Werken motivational quotes eerder demotiverend? Ja, zegt de Indiase onderzoeker Madhavi Gokhale. Hij deed in 2012 onderzoek naar motiverende en inspirerende literatuur. “Zelfhulp-literatuur biedt doorgaans een over-gesimplificeerde voorstelling van de werkelijkheid”, vindt Gokhale. Idealistische, optimistische en gebiedende statements hebben lang niet altijd het beoogde effect en leiden soms zelfs tot minder zelfvertrouwen en een onrealistisch wereldbeeld.

Toch zijn er onderzoeken die aantonen dat een motivational quote wel degelijk een positief effect kan hebben. In therapie voor mensen met psychische klachten bijvoorbeeld. Motivational quotes worden in verschillende programma’s en interventies gebruikt bij mensen die kampen met stress, angst, depressie en andere psychische aandoeningen. Ze blijken een positief effect te hebben op vertrouwen, motivatie en empowerment.

Gebrekkig zelfvertrouwen
Onderzoek uit 2018 toont aan dat motivational quotes effectief kunnen zijn o m het zelfvertrouwen van mensen met een psychische kwetsbaarheid te vergroten. De onderzoekers kwamen erachter dat quotes die generiek worden toegepast – zoals in een zelfhulpboek – zonder dat ze aansluiten bij de oorzaak van het gebrek aan zelfvertrouwen, weinig effect hebben. Maar als de quotes gericht zijn op de specifieke onderliggende problematiek, hebben ze wel degelijk resultaat.

Een voorbeeld: stel dat iemand kampt met gebrekkig zelfvertrouwen. Dat komt in vele gedaantes voor. Als iemand zichzelf sociaal zwak vindt in vergelijking tot anderen, zou je de misvatting kunnen aanpakken dat anderen beter zijn dan hijzelf. Daarbij passen quotes uit de categorie ‘Reality Check’ . Quotes die imperfecties of moeilijkheden uitlichten, kunnen dat onrealistische beeld van anderen effectief bijstellen.

Een effectieve quote zou kunnen zijn: “Even a happy life cannot be without a measure of darkness, and the word happy would lose its meaning if it were not balanced by sadness.” (Carl Jung).  Terwijl een quote die empowerment van het individu beoogt, bij deze groep juist averechts zou kunnen werken. Een quote als “Stop trying to ‘fix’ yourself; you’re NOT broken! You are perfectly imperfect and powerful beyond measure.” (Steve Maraboli) zal eerder scepsis of bevestiging (van het onzekere gevoel ) oproepen, dan een weg bieden uit de negatieve groef.

Motivational quotes kunnen dus werken. Maar ins Blaue hinein een beetje schieten met hagel op sociale media heeft weinig zin (hoewel er tussen al je volgers mogelijk wel iemand zit die er iets mee kan). Wat wel werkt: een motivational quote gericht inzetten als je weet waar het probleem zit. En anders niet doen. Immers: “If you don’t know where you’re going, any road will get you there”. ;-).