Zijn we banger voor Dennis dan voor Ciara?
Ciara (v) is net geweest en Dennis (m) komt er alweer aan. Namen aan stormen geven heeft als doel ons brein in grotere staat van paraatheid te brengen. Maar als je alle grappen ziet die het afgelopen weekend over Whatsapp en Twitter vlogen, lijkt het juist een averechts te hebben. Of kwam het omdat een vrouwennaam te weinig angst inboezemt?
Sinds vorig jaar krijgen stormen in Nederland een naam, afwisselend van een vrouw en daarna weer een man. Afgekeken van de Amerikanen, die hun orkanen en bosbranden al sinds de jaren ’50 namen geven, om het bewustzijn te vergroten dat er gevaarlijk weer aankomt. Doordat namen in het brein beter blijven hangen, ondernemen mensen eerder actie. Dat verkleint de kans op ongelukken.
Maar welke naam?
Maar als het doel is mensen tot actie aan te zetten, maakt het dan nog uit welke naam je je storm geeft? Amerikaans onderzoek suggereert van wel. Sociaal-psycholoog Sharon Shavitt (University of Illinois) onderzocht het aantal slachtoffers na orkanen in de afgelopen zestig jaar. Nog afgezien van uitzonderlijk grote ‘hurricanes’ zoals Katrina, bleek dat orkanen met vrouwelijke namen zo’n 3x meer doden veroorzaakten dan orkanen met mannelijke namen. Hoe is dat te verklaren?
Boris en Trudy
De hypothese is dat mensen orkanen met een vrouwelijke naam – op een onbewust niveau – minder serieus nemen dan een orkaan met een mannelijke naam. De naam ‘Trudy’ klinkt vriendelijker dan ‘Boris’. Als gevolg ontstaan er kleine verschillen in de bereidheid om te evacueren of om voorzorgsmaatregelen te nemen, wat leidt tot meer slachtoffers. Onbewust seksisme dus.
Experimenten
Is er ook hard bewijs voor deze hypothese? De onderzoekers deden een aantal experimenten, met vrijwilligers die moesten inschatten wat het risico en het gevaar was van stormen met verschillende namen. En hier komt het interessante.
- Als je respondenten tegelijk twee namen geeft – bijvoorbeeld Arthur (m) en Arlene (v) – dan zegt vrijwel iedereen dat er geen verschil kan zitten in het risico van de stormen. Hoe kan je dat immers concluderen, alleen op basis van een naam? Dit is je rationele brein aan het werk.
- Maar als je respondenten verschillende namen van stormen geeft – één voor één – en ze vraagt om in te schatten hoe bang ze hiervoor zijn, valt er wel een verschil op. Orkanen met mannennamen worden ingeschat als risicovoller, gevaarlijker en meer intens. De bereidheid om te schuilen ligt (bij de Amerikaanse respondenten) hoger dan bij orkanen met vrouwennamen. Hier zie je het onbewuste effect.
- Interessant is ook dat het type naam nog een verschil maakt. Stormen met feminine namen (zoals Cindy) worden minder serieus genomen dan met stoerdere vrouwennamen, zoals Bertha.
Stoere mannenstormen
Wat te doen met deze kennis? Moeten we al onze stormen dan maar stoere mannennamen geven, zodat mensen ze tenminste niet (onbewust) onderschatten en zich voorzichtiger gaan gedragen? In onze geëmancipeerde samenleving is dat een moeilijk te verdedigen standpunt. De afwisseling van mannen- en vrouwennamen klinkt tenminste eerlijk.
De onderzoekers hebben hun hoop gezet op bewustwording: subtiele factoren zoals een naam kunnen grote verschillen hebben in gedrag. Hoe irrationeel dat ook klinkt. Wie weet kan deze blog daar een kleine bijdrage aan leveren! Dennis is niet per se gevaarlijker dan Ciara…