Recycling in optima forma: zo komen we tot een afvalvrije samenleving
“Het komt toch allemaal op één grote hoop”, horen de afvalinzamelaars van Avri regelmatig in de wijken waar ze hun werk doen. Alleen communiceren dat dit niet zo is, heeft geen zin, zo weten we uit de gedragspsychologie. Daarom startte Avri onlangs de campagne ‘Rivierenland geeft door’, om bewoners te stimuleren nog beter hun afval te scheiden, aan de hand van drie breintechnieken.
- Maak het makkelijker
Bewoners in twaalf wijken ontvingen de Mini Afvalwijzer, die inspeelt op de voortdurende twijfel die iedereen zal herkennen bij het weggooien van afval: ‘Mag dit flessendopje nu wel of niet bij het plastic afval?’ en ‘Is hondenpoep eigenlijk GFT-afval?’. Deze ‘dilemmaverpakkingen’ – die Avri op basis van veldonderzoek zelf in kaart bracht – staan met foto’s in de Afvalwijzer.
Bovendien geeft Avri in de Afvalwijzer aan: ‘Goed afval scheiden is niet altijd gemakkelijk’. Hiermee erkent Avri de worsteling bij burgers. Die willen hun afval vaak wel beter scheiden, maar weten niet hoe. Het overzicht in de Mini Afvalwijzer geeft bewoners in ieder geval meer houvast, hoewel wij sterk voorstander zijn van een verdere versimpeling. Door bijvoorbeeld het aantal foto’s te reduceren of door een minder tijdrovend checksysteem te ontwikkelen.
- Sociale norm zorgt voor schaamte
Niet alleen kennis, maar ook de sociale norm speelt mee bij afvalscheiding: ‘Daarom scheiden we allemaal ons afval in Rivierenland’, vertelt de Afvalwijzer ons. Om dit goede gedrag te stimuleren, trekt Avri de wijken in. Lokale afvalcoaches gaan in gesprek met buurtbewoners, en hangen gele of zelfs rode kaarten aan de containers met tips en verwijzingen naar de Afvalwijzer. Hierdoor zien bewoners hoe goed of slecht hun buren hun afval scheiden. Onderzoek laat zien dat we ons laten beïnvloeden door het gedrag van anderen. Wanneer er een rode kaart aan jouw container hangt, zien andere buurtbewoners dit. Een volgende keer is deze container dus wél in orde, want je wilt schaamte tegenover je buren voorkomen.
- Kies gericht een gezicht
In een communicatiecampagne gaat het niet alleen om wat je communiceert, maar ook om wie je aan het woord laat. Door je boodschapper slim te kiezen kun je namelijk al weerstand wegnemen. Avri ontwikkelt momenteel video’s, waarbij ze dorpsgenoten inzetten. Die vertellen bijvoorbeeld hoe zij afval een nieuwe bestemming geven door het te composteren. Als bewoner voel je minder weerstand als een sympathieke buurman de afzender is. Deze dorpsgenoten creëren zo een nieuwe groepsnorm: dit is blijkbaar hoe wij het hier doen.
Zo komen we met deze campagne stapje voor stapje dichter bij een afvalvrije samenleving in 2050, een van de ambities van de Nederlandse overheid. Opvallend detail: zelfs de campagne over afvalscheiding is gerecycled, naar Drents voorbeeld, aangepast aan de lokale situatie in Rivierenland. Dat is pas recycling in optima forma.
Wil je weten hoe jij deze breintechnieken in kunt zetten in jouw (afval)organisatie? Spar eens met expert Niek.
Deze blog verscheen in Tekstblad, nummer 3 van 2024
