Zo zorg je ervoor dat jouw mensen stoppen met appen achter het stuur

Auteurs: Tom Schooltink en Britt Hippert

Met alcohol op in je auto stappen vinden we echt niet kunnen. Des te vreemder dat we nog steeds massaal appen achter het stuur. Recent onderzoek in opdracht van Interpolis liet zien dat de mobiele telefoon steeds vaker in het verkeer wordt gebruikt.    

Ook tijdens werktijd wordt er massaal geappt en zelfs Team-vergaderingen vinden achter het stuur plaats. Levensgevaarlijk én bijzonder prijzig; voor appen achter het stuur betaal je sinds 2022 een boete van € 350,-. Hoe krijg je als werkgever je mensen zo ver dat ze hun mobiele telefoon met rust laten tijdens het rijden? De 10 gouden tips om de telefoon uit de auto te bannen. 

1. Geef het goede voorbeeld 

Stop als manager of directeur zelf met appen achter het stuur. Laat je mensen weten dat je tijdens het rijden niet bereikbaar bent. Reageer dan ook niet op dat ene appje over dat belangrijke project. Waarom doen mensen hun manager eigenlijk zo graag na? De verklaring is eenvoudig: iemand die op je lijkt, vind je per definitie sympathieker. Als jij als medewerker het gedrag van je manager kopieert, ziet je manager dat als een bevestiging van zichzelf. Een copycat poetst dus het ego van zijn baas op en vergroot daarmee zijn carrièrekansen. 

2. Zet de sociale norm neer 

Mensen zijn kuddedieren. We kijken wat anderen doen en laten ons daardoor leiden. Jouw medewerkers kunnen het idee hebben dat je telefoon gebruiken in het verkeer normaal is, bijvoorbeeld omdat ze het om zich heen zien. Als manager aan jou de taak om die norm bij te stellen. Of misschien is er op dit moment geen duidelijke norm. Ook daar kun jij wat aan doen. Als je de sociale norm duidelijk communiceert, vergroot dit de kans op het gewenste gedrag aanzienlijk. Jouw gedrag is daarin misschien nog wel het belangrijkst; daden zeggen vaak meer dan woorden. Zie ook de vorige tip. 

3. Activeer organisatiewaarden  

Leeft er in je organisatie een sterk bewustzijn over waar jullie met elkaar voor staan? Daar kun je een appverbod aan koppelen. Dat werkt uiteraard alleen als je een duidelijke relatie ziet tussen de waarde en het appverbod. Zoals de waarde ‘veiligheid’, die in veel industriële bedrijven een belangrijke is. Maar ook integriteit, betrouwbaarheid en verantwoordelijkheid – niet toevallig een van de kernwaarden van Interpolis, de opdrachtgever van het onderzoek naar rijden en appen – liggen dichtbij. 

4. Maak er een competitie van 

Een wedstrijdje spelen: de meeste mensen houden ervan. Dat werkt door op ons gedrag. We zijn geneigd harder ons best te doen als er sprake is van een wedstrijd. Wij spreken uit ervaring – en weten inmiddels welke collega’s slecht tegen hun verlies kunnen. Maar dit gegeven reikt verder dan onze eigen ervaring. Uit onderzoek blijkt namelijk dat competitie onze motivatie kan vergroten. Aanwakkeren dat wedstrijdgevoel dus! Laat je medewerkers bijvoorbeeld op een scorebord een kruisje zetten voor elke mobielvrije rit. De collega met de (relatief) meeste kruisjes wint! 

5. Creëer een wij-gevoel 

Volgens de zelfdeterminatietheorie ontstaat intrinsieke motivatie door het vervullen van drie basisbehoeften. Een daarvan is verbondenheid. We zijn we meer gemotiveerd als we verbondenheid met anderen voelen. Als we door anderen geaccepteerd en gewaardeerd worden. Zorg als leidinggevende dus voor een wij-gevoel. Laat woorden als ‘met elkaar’, ‘samen’ en ‘wij’ vaak terugkomen in je communicatie. En doe bijvoorbeeld gezamenlijk een belofte. Zie ook tip 8. 

6. Activeer angst

Beeld je eens een auto-ongeluk in. Wat voor gevoel roept dat op? Angst? Vaak willen we een gevoel van angst verminderen. Dus komen we in actie. Angst maakt gedragsverandering urgent. Met opzet een onprettige emotie opwekken om je medewerkers veilig te laten rijden is niet heel ethisch verantwoord. Toch kun je deze zogenaamde fear appeals inzetten, mits je handelingsperspectief biedt. Geef aan wat medewerkers kunnen doen om de situatie die angst oproept te voorkomen.  

7. Laat jouw mensen zichzelf overtuigen 

Wij mensen willen best veranderen, maar niet veranderd worden. Zodra wij het idee hebben dat we beïnvloed worden, komen we in verzet. Laat mensen daarom zelf bedenken waarom het goed is om de telefoon niet te gebruiken. Vraag ook vooral hoe ze dat denken voor elkaar te krijgen (telefoon in de tas laten, de slaapstand gebruiken et cetera). Mensen hechten veel meer waarde aan zelfbedachte ideeën. Voor duurzame verandering van houding en gedrag is deze self-persuasion een krachtige techniek. 

8. Speel in op commitment 

Vaak hebben mensen wel de intentie om het gewenste gedrag te vertonen, maar doen ze vervolgens niet. Grote kans dat jouw medewerkers zich voornemen hun telefoon niet te gebruiken als ze aan het rijden zijn, maar het toch doen. Je wilt dat gat tussen intentie en gedrag wegnemen. Stel je medewerkers de vraag: je wilt dit doen, maar hoe ga je dit ook echt doen? Laat ze bijvoorbeeld een handtekening zetten onder een belofte (“Ik rijd mobielvrij”). Nog effectiever als je dit publiekelijk doet, waar anderen bij zijn. Het is dan niet meer alleen een belofte aan jezelf, maar ook aan anderen. En hoe concreter, hoe beter – zie de volgende tip.  

9. Gebruik implementatie-intenties 

Een voornemen blijft slechts een voornemen als het abstract is. Hoe concreter je het voornemen formuleert, hoe groter de kans dat het wordt omgezet in daadwerkelijk gedrag. Dat je wordt getriggerd op het moment suprême. Een hele sterke vorm van commitment is het formuleren van implementatie-intenties, ook wel als-dan-plannen. Stel dat een medewerker zegt: “Als ik in de auto stap om naar mijn werk te gaan, raak ik niet afgeleid door mijn telefoon”. Vraag dan door: “Hoe doe je dat dan?” Zo eindigt de medewerker bijvoorbeeld met: “Als ik in de auto stap om naar mijn werk te gaan, zet ik mijn telefoon op de niet storen-modus.”  

10. Gebruik technologie (niet storen-modus) en zorg ervoor dat mensen de technologie gaan gebruiken 

Tal van apps helpen mensen hun telefoongebruik in het verkeer te verminderen. De ANWB testte er een paar jaar geleden al zeven. Sindsdien zijn er steeds meer apps bijgekomen. Ook met de standaardapplicaties op je telefoon kom je al een heel eind. De focus-functionaliteit bijvoorbeeld, op de Iphone (vanaf iOS 15). Daar stel je eenvoudig in door wie je wilt worden gestoord tijdens het rijden. De focus-stand schakelt automatisch in als je in de auto stapt. Kinderlijk eenvoudig, zoals meer apps met hetzelfde doel. Maar de app blijven gebruiken als het even niet uitkomt, dat is de grootste uitdaging. Daarom werken apps alleen in combinatie met andere tips uit dit artikel.  

Bonustip 11 

Enthousiast aan de slag? Ontwerp dan je eigen interne campagne met een combinatie van technieken die gedrag positief beïnvloeden en je appende medewerkers weer volledig laten focussen op de weg. Maar de allerbeste tip is natuurlijk om minder met de auto naar het werk te gaan. Moedig je medewerkers aan om met het openbaar vervoer te reizen. Veilig werken terwijl je reist gegarandeerd!